Πτυχές του συγχρόνου φαινομένου της ζωολατρίας. Λάμπρου Σκόντζου

Λάμπρου Σκόντζου, Θεολόγου-Καθηγητοῦ

Δὲ χρειάζεται νὰ εἶναι κάποιος εἰδικὸς, γιὰ νὰ διαπιστώσει τὴν τραγικότητα τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία ὀφείλεται κατὰ κύριο λόγο στὴν πρωτοφανῆ πνευματική του κατάπτωση.
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος εἶναι μιὰ τραγικὴ ὕπαρξη, ἔχοντας χάσει τὸν προσανατολισμό του καὶ τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς του, διότι ἀποστασιοποιήθηκε ἀπὸ τὸ Θεό, τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ.

Ἔγινε ἀποδέκτης τῶν ἀντίθεων ἀρχῶν τοῦ ἄθεου εὐρωπαϊκοῦ «διαφωτισμοῦ» καὶ ἐμβολιάστηκε μὲ τὸ πνευματικὸ δηλητήριο τοῦ διδάγματος τοῦ περὶ τοῦ «θανάτου τοῦ Θεοῦ».
Στὴ θέση τοῦ «πεθαμένου Θεοῦ» ἀναγκάστηκε νὰ τοποθετήσει εἴδωλα, προκειμένου νὰ γεμίσει τὸ χαῶδες ὑπαρξιακό του κενό. Ἔτσι κατάντησε νὰ εἶναι εἰδωλολάτρης καὶ μάλιστα λάτρης τῆς πιὸ χυδαίας μορφῆς εἰδωλολατρίας.
Εἶναι βεβαιωμένο πὼς ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ ὑποκαθίσταται νομοτελειακὰ μὲ τὴν παρουσία εἰδώλων! Μιὰ ἀπὸ τὶς πάμπολλες μορφὲς τῆς εἰδωλολατρίας τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου εἶναι καὶ τὸ ἀηδὲς φαινόμενο τῆς ζωολατρίας!

Ἑκατομμύρια ἄνθρωποι σὲ ὅλο τὸν «πολιτισμένο» δυτικὸ κόσμο ἀποκαθήλωσαν τὰ θρησκευτικὰ οἰκιακά τους σεβάσματα καὶ στὴ θέση τους ἔβαλαν τὰ κατοικίδια, ἀνάγοντάς τα σὲ ἀντικείμενα λατρείας. Ὑποβίβασαν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ ἀξία καὶ ἀνήγαγαν τὰ ζῶα σὲ ὑπεραξίες! 


Πρὶν ὅμως ἐξετάσουμε τὸ φαινόμενο αὐτό, μὲ τὶς πολύμορφες πτυχές του, εἶναι ἀπαραίτητο νὰ δώσουμε ὁρισμένα στοιχεῖα γιὰ τὴ θέση τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπέναντι στὰ ζῶα καὶ γενικὰ τὴν ὑλικὴ κτίση.
Ἡ Ἁγ. Γραφὴ εἶναι ξεκάθαρη: ὅλα τά ὄντα, ὁρατὰ καὶ ἀόρατα, ἔμψυχα καὶ ἄψυχα, εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ ἐκ τοῦ μηδενός. Τὰ ζῶα εἶναι καὶ αὐτὰ θαυμαστὰ ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ἀποτέλεσμα τῆς ἄμετρης ἀγά πης Του.
Πλάστηκαν νὰ εἶναι ἡ χαρὰ καὶ ἡ ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώ που, τοῦ κορυφαίου δημιουργήματός Του.
Ὁ ἄνθρωπος ὄφειλε, σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Δημιουργοῦ του, νὰ εἶναι ὁ συνεργός Του, ὁ ἀέναος συνδημιουργός Του καὶ ὁ φύλακας τῆς δημιουργίας Του.
Ἀπὸ τὴ θεμελιώδη αὐτὴ πίστη προκύπτει σαφέστατα ἡ ἱερότητα τῆς φύσεως καὶ ὅλων τῶν ποιημάτων καὶ ἡ ὑποχρέωση τοῦ ἀνθρώπου νὰ τὰ σέβεται.

Βεβαίως ἡ εἴσοδος τῆς ἁμαρτίας στὸν κόσμο διατάραξε σοβαρὰ τὴ φυσικὴ ἰσορροπία καὶ ἀναίρεσε τὴν ἱερότητά της, μὲ τὰ γνωστὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα.
Ὁ Κύριός μας ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἦρθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ λυτρώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ νὰ ἀπελευθερώσει τὴ θεία δημιουργία ἀπὸ τὴν ὀλέθρια ἐπήρεια τοῦ κακοῦ. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι διάλεξε νὰ γεννηθεῖ σὲ στάβλο, ἀνάμεσα σέ ζῶα, τὰ ὁποῖα ἦταν καθαρότερα ἀπὸ τὴν ἠθικὴ μπόχα τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς Του, καὶ ὅτι οἱ πρῶτοι προσκυνητὲς του ἦταν βοσκοί.
Ἡ ἱερότητα τῆς κτίσεως ἀποτελεῖ ἐπίσης κορυφαῖο κεφάλαιο στὴ θεολογία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, θεωρώντας την ὡς κάλλιστο ποίημα τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν προοπτική τῆς πλήρους ἀποκατάστασής της ἀπὸ τὴ φθορὰ τῆς ἁμαρτίας στὰ ἔσχατα τῆς ἱστορίας.

Ἰδιαίτερα στὰ ἀσκητικὰ κείμενα καὶ στὶς ὑπέροχες διηγήσεις τῶν ἁγίων ἀσκητῶν διαπιστώνουμε τὴ θαυμαστὴ ἁρμονικὴ συνύπαρξη τῶν γερόντων καὶ γεροντισσῶν μὲ τὰ ζῶα καὶ μάλιστα τὰ πιὸ ἄγρια καὶ αἱμοβόρα.
Ὑπάρχουν πολλοὶ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας προστάτες τῶν ζώων, ὅπως ὁ ἅγιος Μάμας. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ συμβίωση τοῦ γέροντα τῶν ἡμερῶν μας Παϊσίου μὲ ἕνα φιδάκι, τὸ ὁποῖο φρόντιζε καὶ ἐκεῖνο τοῦ ἀνταπέδιδε τὴν εὐγνωμοσύνη του!
Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἦταν φιλόζωοι, ἀλλὰ ὄχι ζωολάτρες. Δὲν συνέχεαν τὴν ποιοτικὴ διαφορὰ ἀνάμεσα στὸν ἄνθρωπο καὶ τὰ ζῶα.
Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀθάνατη ψυχὴ καὶ εἶναι ποιημένος, ὡς εἰκόνα Θεοῦ, μὲ τὴν προοπτικὴ νὰ γίνει κατὰ χάριν θεός, ἐνῶ τὸ ζῶο εἶναι μὲν ἔμβιο, ὅμως δὲν ἔχει ἀθάνατη ψυχή. Προορισμὸς του εἶναι ἡ δοξολογία τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δὲν ἀναγνωρίζει τίποτε ἀπὸ αὐτά, διότι παραμένει πνευματικὰ σκοτισμένος, ὅπως καὶ οἱ προπάτορές μας, ποὺ μετὰ τὴν πτώση τους καὶ μέσα στὴ σκοτοδίνη τους, «ἐλάτρευσαν τῇ κτίσει παρὰ τὸν κτίσαντα» (Ρωμ.1,25).

Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς στὶς ἀρχαῖες εἰδωλολατρικὲς θρησκεῖες (ἀλλὰ καὶ στὶς σύγχρονες, π.χ. Ἰνδουιστές), συναντοῦμε λατρεῖες ζώων. Οἱ Βαβυλώνιοι, οἱ Αἰγύπτιοι, οἱ Ἕλληνες, οἱ Ρωμαῖοι, οἱ Κέλτες καὶ ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς ἀρχαιότητας εἶχαν θεοποιήσει ὁρισμένα ζῶα, στὰ ὁποῖα ἀπέδιδαν λατρεία!
Μὲ τὴν ἐπικράτηση ὅμως τοῦ χριστιανικοῦ κηρύγματος, ἡ χυδαία αὐτὴ μορφὴ εἰδωλολατρίας ὑποχώρησε καὶ ἐξαφανίστηκε, μέχρι ποὺ ἀναβίωσε στὰ χρόνια τοῦ «διαφωτισμοῦ» στὴ Δύση ἡ λατρεία τῆς φύσεως καὶ μαζί της ἡ λατρεία τῶν ζώων.
Ἡ σύγχρονη ζωολατρία ἔχει ξεπεράσει κάθε ὅριο. Στὸ ὄνομα τῆς ἀρχῆς τῶν «διαφωτιστῶν» γιὰ τὰ «δικαιώματα τῶν ζώων» καλλιεργήθηκε μιὰ ἀπίστευτη ἀγάπη γιὰ μιὰ μερίδα ζώων, τῶν κατοικίδιων, ὥστε στὶς μέρες μας νὰ ἔχει πάρει χαρακτήρα ἐπιδημικῆς μόδας!
Δὲ νοεῖται οἰκογένεια «τοῦ καλοῦ κόσμου» νὰ μὴ ἔχει στὸ σπίτι κατοικίδια. Ἡ μειονεξία ὅσων δὲ μποροῦν γιὰ κάποιους λόγους νὰ ἔχουν κατοικίδιο εἶναι ἐμφανὴς καὶ τὸ κόμπλεξ τους ἔκδηλο.

Ἀναφέρεται πὼς σὲ χῶρες τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης καὶ ἰδιαίτερα στὴν Ἀγγλία ἡ ζωολατρία ἔχει πάρει παροιμιώδεις διαστάσεις. Οἱ φιλοζωικὲς ὀργανώσεις ὑπερτεροῦν σὲ ἀριθμὸ καὶ δραστηριότητα ἀπὸ τὶς φιλανθρωπικὲς ὀργανώσεις!
Τὰ κοινοβούλια ἐνέταξαν στὶς νομοθετικές τους δραστηριότητες τὴν ψήφιση σειρὰ νόμων γιὰ τὰ δικαιώματα τῶν ζώων, οἱ ὁποῖοι στὸ σύνολό τους εἶναι τυραννικοὶ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους.
Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ χειρότερα. Δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις, ποὺ ζῶα πλουσίων φιλόζωων ἔγιναν ἀποδέκτες ἀμύθητων κληρονομιῶν!
Οἱ κλινικές τῶν ζώων συναγωνίζονται αὐτὲς τῶν ἀνθρώπων. Ἡ φαρμακευτικὴ καὶ ἰατρικὴ περίθαλψη τῶν κατοικίδιων ξεπερνᾶ συχνὰ αὐτὴ τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ διατροφή τους, μὲ τὰ ξεχωριστὰ ἐκλεκτὰ ἐδέσματα, τὰ ὁποῖα θὰ ζήλευαν τὰ πεινασμένα παιδιὰ τοῦ τρίτου κόσμου.
Τὰ ἰνστιτοῦτα καλλωπισμοῦ τῶν κατοικίδιων συναγωνίζονται τὰ κομμωτήρια καὶ τὰ κέντρα καλλωπισμοῦ τῶν γυναικῶν, ἐνῶ τὰ καλλυντικά τους καὶ τὰ λοιπὰ «ἀξεσουὰρ» ἀνεβάζουν τὸν προϋπολογισμὸ σὲ δυσθεώρητα ὕψη!
Λανσάρεται μόδα ἐνδυμασίας σκύλων μὲ ἐναλλαγὴ «μοντέλων». Ξενοδοχεῖα γιὰ ζῶα ξεφυτρώνουν σὰν τὰ μανιτάρια. Τὸ ἴδιο καὶ νεκροταφεῖα γιὰ κατοικίδια, τῶν ὁποίων τὸ κόστος τῆς «κηδείας» τους ξεπερνᾶ κατὰ πολύ τό κόστος κηδείας τῶν ἀνθρώπων!
Ἡ Ἀγγλικανικὴ λεγόμενη «ἐκκλησία» ἔχει καθιερώσει καὶ εἰδικὴ «λειτουργία» στοὺς ναούς της γιὰ τὰ κατοικίδια! Ὑπάρχουν καὶ ἀκόμη χειρότερα. Διοργανώνονται συχνὰ καλλιστεῖα σκύλων καὶ γατῶν, γιὰ τὴν ἀνάδειξη «στὰρ» ζώων, σὲ ὑπερπολυτελῆ ξενοδοχεῖα !
Εἴδαμε ἐπίσης καὶ τὸ ἑξῆς παράδοξο: σκύλοι νὰ ντύνονται παράνυφοι στοὺς γάμους τῶν «κυρίων» τους! Κι ἀκόμα: δημοσιεύτηκαν εἰκόνες ἀπὸ ζευγάρωμα σκυλιῶν, μὲ τὴ σκύλα ντυμένη νύφη καὶ τὸ σκύλο γαμπρό!
Καὶ τὸ πιὸ χυδαῖο καὶ ἀποτρόπαιο: λειτουργοῦν (τουλάχιστον στὸ ἐξωτερικὸ) πορνεία γιὰ κατοικίδια, ἀποφέρον- τας τεράστια κέρδη στοὺς ἰδιότυ- πους προαγωγοὺς ζώων! Ἡ ζωολατρία ὅμως ἔχει καὶ σο- βαρὲς κοινωνικὲς ἐπιπτώσεις. Ἡ εἰκόνα στὰ πάρκα τῶν ἄλλων μεγάλων πόλεων εἶναι ἀλγεινή.
Ἡ μπόχα ἀπὸ τὶς ἀκαθαρσίες τῶν σκύλων εἶναι ἀνυπόφορη. Οἱ πινακίδες ἀπαγόρευσης τῶν σκύλων στοὺς χώ- ρους ἀναψυχῆς καὶ παιχνιδιοῦ γιὰ τὰ παιδιὰ δὲν συγκινοῦν τοὺς «φιλόζωους».

Σοβαροὶ ἄνθρωποι καὶ οἰκογενειάρχες διστάζουν νὰ βγοῦν οἱ ἴδιοι καὶ τὰ παιδιά τους στὰ πάρκα, τὰ ὁποῖα ἔχουν πιὰ ὡς ἀποκλειστικὴ χρήση τὴν ἀφόδευση καὶ τὸ παιχνίδι τῶν σκύλων.
Δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις ἐπιθέσεων σὲ ἀνυποψίαστους περιπατητές, ἀκόμα καὶ σὲ μικρὰ παιδιά, ἀγρίων ἐπιθετικῶν σκυλιῶν. Ἀναφέρονται κατὰ καιροὺς κατακρεουργήσεις, ἀκόμη καὶ θάνατοι ἀνθρώπων!
Οἱ δρόμοι τέλος εἶναι γεμάτοι ἀπὸ περιττώματα σκύλων, ὥστε νὰ χρειάζεται δεξιοτεχνία νὰ βαδίσει κανείς! Οἱ νόμοι γιὰ τὰ κατοικίδια ἔδωσαν τὸ δικαίωμα νὰ στεγάζονται καὶ στὰ διαμερίσματα τῶν πολυκατοικιῶν, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δημιουργοῦνται συχνὰ σοβαρότατες προστριβὲς μεταξύ τῶν ἐνοίκων ἐξαιτίας τῶν γαυγισμάτων ὅλες τὶς ὧρες τοῦ εἰκοσιτετραώρου καὶ τῆς ρύπανσης.

Εἶναι θλιβερό τό φαινόμενο νὰ ἀκούει κάποιος στὶς πολυκατοικίες γαυγίσματα σκύλων, νιαουρίσματα γάτων καὶ νὰ μὴ ἀκούγονται πιὰ γέλια καὶ κλάματα παιδιῶν, λόγο τῆς ἐφιαλτικῆς ὑπογεννητικότητας, ποὺ μαστίζει ὅλον τὸν «πολιτισμένο» κόσμο καὶ φυσικὰ τὴ χώρα μας!
Εἶναι ἀλγεινὴ ἡ εἰκόνα νὰ γυρίζουν γυναῖκες (καὶ ἄντρες) στοὺς δρόμους μὲ σκυλιὰ στὴν ἀγκαλιά, ἀντὶ νὰ κρατοῦν χαριτωμένα παιδιά!
Στὰ μπαλκόνια δὲν ἁπλώνονται πιὰ παιδικὰ ρουχαλάκια, ἀλλὰ «ζιπουνάκια» γιὰ σκυλιὰ καὶ γάτες! Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς οἱ «ζωόφιλοι» προσδιορίζουν τὸ φῦλο τοῦ ζώου τους μὲ τὸ χαρακτηρισμό: «ἀγόρι» - «κορίτσι», φανερώνοντας περίτρανα τὴν ὀλέθρια τάση νὰ πάρουν τὰ κατοικίδια τὴ θέση τῶν παιδιῶν στὶς σύγχρονες οἰκογένειες!

Τὸ φαινόμενο «ζωοφιλία» κρύβει ἀναμφίβολα καὶ ὑποκρισία. Τὰ αἰσθήματα λατρείας τῶν «ζωόφιλων» πρὸς τὰ ζῶα ἐξαντλοῦνται στὰ κατοικίδια. Ἔτσι λ.χ. γιὰ νὰ καλοπερνοῦν τὰ κατοικίδια σφαγιάζονται χιλιάδες ἄλλα ζῶα, γιὰ νὰ καταλήξουν ὡς ἐκλεκτὸ ἔδεσμα στὸ πιάτο τους!
Γιʼ αὐτὰ τὰ ζῶα δὲν ἀκούγεται καμιὰ διαμαρτυρία! Νομίζουν οἱ «φιλόζωοι» ὅτι ἀγαποῦν τὰ ζῶα καὶ δὲν συναισθάνονται ὅτι τὰ δυστυχισμένα αὐτὰ πλάσματα ὑποφέρουν φυλακισμένα στὰ διαμερίσματα – κλουβιὰ τῶν μεγαλουπόλεων.
Τὰ ἀναγκάζουν νὰ κάνουν τὶς φυσικές τους ἀνάγκες, ὅταν αὐτοὶ τὸ ἀποφασίσουν! Ποιὸ ζῶο στὴ φύση εἶναι ἀναγκασμένο νὰ ἀναστέλλει τὶς φυσικές του ἀνάγκες;
Γιὰ τὴν «τέρψη» ἢ τὴ «συντροφιὰ» τοῦ «φιλόζωου» ὑποφέρει τὸ ζῶο, ἀποδεικνύοντας ὅτι ἡ «φιλοζωία» ἔχει καθαρὰ ἐγωιστικὰ κίνητρα!
Ὅποιος τολμήσει νὰ διαμαρτυρηθεῖ γιὰ τὴν ἀνυπόφορη κατάσταση στοὺς δρόμους καὶ τὰ πάρκα ἀπὸ τὴ μπόχα, ποὺ ἀφήνουν πίσω τους οἱ «φιλόζωοι» ἢ γιὰ τὴν ἐπιθετικότητα τῶν ἄγριων σκύλων, στιγματίζεται ὡς «ἐχθρός των ζώων», «ἀπολίτιστος» καὶ «βάρβαρος»!

Ὅμως ἐλάχιστοι ἄνθρωποι εἶναι συνειδητοὶ ἐχθροί τῶν ζώων. Ἀγαπᾶμε ὅλα τά ζῶα, καὶ ὄχι μόνο τά κατοικίδια, καὶ τὰ προστατεύουμε, διότι εἶναι ποιήματα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπαραίτητα στὴ ζωὴ μας (δια- τροφή, ἐργασία, φιλία).
Ἡ μόνη διαφορά μας μὲ τοὺς «φιλόζωους» εἶναι ὅτι δὲν τὰ λατρεύουμε καὶ ἔχουμε τὴ συναίσθηση τῆς ποιοτικῆς ἀπόστασης ποὺ μᾶς χωρίζει ἀπὸ αὐτά.

Ὁ γράφων κατάγεται ἀπὸ κτηνοτροφικὴ οἰκογένεια. Γεννήθηκα κυριολεκτικὰ ἀνάμεσα στὰ ζῶα καὶ τὸ πρῶτο μου ἐπάγγελμα ἦταν τοῦ κτηνοτρόφου. Ἀγαπῶ τὰ ζῶα, τὰ συμπαθῶ, τὰ φροντίζω, δὲ θέλω νὰ ὑποφέρουν, ἀλλὰ δὲν τὰ λατρεύω, δὲν τὰ ἐξισώνω μὲ τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι, μόνο αὐτοί, εἶναι εἰκόνες Θεοῦ.
Τὸ φαινόμενο «ζωολατρία», ἐντάσσεται σαφέστατα στὸ γενικότερο σύστημα κατάπτωσης τοῦ συγχρόνου κόσμου. Ἐμφανίστηκε, ὅπως ἀναφέραμε, γιὰ νὰ γεμίσει τὸ τρομερὸ ὑπαρξιακὸ κενό τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου, ὡς μιὰ ψευδαίσθηση καλλιέργειας ἀξιῶν.
Ἀποκομμένος ἀκούσια ἢ ἑκούσια ἀπὸ τὴν ἁρμονικὴ κοινωνικὴ συμβίωση τῶν ἀνθρωπίνων προσώπων, καὶ ὡς ἐκ τούτου βιώνοντας φρικτὴ μοναξιά, ἀναζητεῖ ὑποκατάστατα «κοινωνίας», τὴν ὁποία νομίζει ὅτι βρίσκει στὰ ζῶα.
Ἀλλὰ τὰ ζῶα, ὅσο καὶ νὰ ὑπερτονισθεῖ ἡ ἀξία τους, παραμένουν ζῶα, ἐντελῶς διάφορα τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ ἡ ὁποιαδήποτε ἐσωτερικὴ «ἱκανοποίηση», ποὺ παίρνουμε ἀπὸ αὐτά, ἔχει παροδικὸ καὶ ἐπιφανειακὸ χαρακτήρα.

Μόνιμη καὶ πραγματικὴ χαρὰ δίνει μόνο ὁ Χριστὸς καὶ ἡ κοινωνία ἀγάπης τῶν ἀναγεννημένων ἀνθρωπίνων προσώπων. Ἀποδέκτης τῆς ἀγάπης μας θὰ πρέπει νὰ εἶναι πρωτίστως τὰ ἀνθρώπινα πρόσωπα, οἱ ἐνδεεῖς, τὰ ἀδέλφια μας ἐν Χριστῷ, καὶ τὸ περίσσευμά της ἄς ἐκτείνεται στὰ ἄλλα ὄντα.
Ὅ,τι περισσεύει ἀπὸ τὴν προσφορὰ τῆς ἀγάπης μας στοὺς συνανθρώπους μας ἄς τὴ χαρίζουμε στὰ ζῶα, ἀλλὰ μόνο τό περίσσευμά της!
Αὐτὴ ἡ ἀρχὴ θὰ πρέπει νὰ κανονίζει τὴ σχέση μας μὲ τὸν κόσμο τῶν ζώων!



Ορθόδοξος Τύπος  7 Οκτωβρίου